-
Nis 16 2012 Birbirine karışmış birkaç terim
Birbirine karışmış birkaç terim
Şu deyimler ortaya karışık şekilde kullanıldıkça içinden çıkılmaz bir hal doğuyor. Hani bu kargaşa terim düzeyinde kalsa iyi, oradan da gündelik yaşamımızın temellerini tehdit etmeye başlıyor. Konfiçyüs’ün ünlü sözü bir kere daha anılmalı: ‘Sözcükler yanlış olursa cümleler; cümleler yanlış olursa kavramlar bozuk olur. Kavramlar bozuk olunca halk anlaşamaz; halk anlaşamazsa dirlik bozulur’.
Dirliğin bozulmasına çok az kaldığı için bir kere de ben yazayım dedim.
Birbirine mkarışmış ve herkesin kendi kafasına göre anlam yüklediği birkaç terim ve bu terimler için anlam önerilerim şunlar:
Kavram
Önerilen tanım
Özgürlük
Tüm varlıklara –bitki, hayvan,
insan, taş toprak ilh.- saygının içselleştirilmiş
olması halindeki korkusuzluk ve iç huzuru durumuAf
Uğranılan –maddi ve/ya
manevi- bir kişisel zararı, herhangi bir karşılık
beklemeksizin –ki aksi halde ‘pazarlıkla
vazgeçme olur- karşısındakinin iyiniyet içindeki bir
yanlışına atfederek karşılık vermekten vazgeçme hali.Uğranılan zarar kişisel değil de toplu zarar ise
bu takdirde, diğer kişilerin tek tek affa razı olması halinde af
mümkün olabilir. Başkası adına af yapılamaz.Hoşgörme
Uğranılan –maddi ve/ya manevi- bir kişisel
zararı, karşısındakini cezalandırmaya –yaşı,
akli durumu, içinde bulunduğu durumun tahrik ediciliği vb nedenlerle-
ehil görmeyerek karşılık vermekten vazgeçme hali.Toplu zararın hoşgörülebilmesi de af ile benzer
koşullara sahiptir.Çifte standart
Aynı bir duruma, -tembellik,
adamsendecilik, vurdumduymazlık, acizlik, kişisel çıkar veya bu gibi
nedenlerle- farklı karşılık verilmesi.Yaptırım ve yaptırımda acizlik
Yaptırım, bir kuralın en temeldeki
amacına tam hizmet edecek şekilde uygulanabilmesi
karşısındaki engellerin, herhangi bir istisna gözetilmeden ve
engellerin ne pahasına olursa
olsun kaldırılarak uygulanmasıdır.Yaptırım acizliği ise, bu tanımın kilit taşı
niteliğindeki ‘uygulama’ya gücünün, aklının ve/ya gereken diğer
becerilerinin yetmemesidir.Görmezden gelme
Karşılık verilmesi gerekli ve zorunlu bir durumun, -tembellik, adamsendecilik, vurdumduymazlık, acizlik,
kişisel çıkar veya bu gibi nedenlerle- görmezden gelinmesi.Uygulanamayacak kural koyma
Yaptırımını sağlayamayacağını düşünememek
eksikliği ile malul kural koymaktır.Kural tanımazlık
Kendi tanımladığı gerekçelere dayanarak ve bunu bir
alışkanlık haline getirerek yaşam sürdürmedir.Kural tanırlık
Konulmuş kurallara uymak, bir yandan da yanlış,
haksız, yersiz vb olarak nitelenebilecek kurallara karşı mücadele
etmektir.Bu kavramlar içinde hoşgörme ve af en sık yanlış kullanıma konu olan ve yaptırım acizliği ile karıştırılan terim olsa gerekir.
Burada verilen tanımlardan amaç, doğruluğu tartışmaya kapalı hükümler vermek tabii ki olamaz. Ama rastgele bilinçsiz / bilinçli kullanım nedeniyle birlikte yaşama iklimini bozan kavramlara dikkat çekmek amaçlanmıştır.
Bir ortak kavram tabanı inşa etmeden birlikte yaşamak mümkün müdür?
Akla hayale gelebilecek her türlü vaadin havada uçuştuğu bir seçim öncesinde birisinin de çıkıp böyle bir taban inşa edeceği–üstelik arsa spekülasyonuna yol açmadan – vaadetmesini beklemek pek mi iyimserliktir?
05 Mayıs 2011 Perşembe