Gecekondular, Halı Sahalar, Kuran Kursları Ne diyor?
1994 Eylül’ünde PARANTEZ adlı bir dergiye, başlıktaki ifadeye benzer bir başlıkta bir yazı yazmıştım. Daha sonra o yazıyı 2023te https://tinaztitiz.com/15276 adresiyle tinaztitiz.com sitesinde de tekrar yayımlamıştım.
Bu defa, başlıktaki gecekonduyu alıp onunla başka bir konuyu dikkatinize sunmak istiyorum. O konu şu soru ile ilgilidir:
“Gecekondu inşa ederek çoluk çocuğunu barındırmak isteyen bir kişi ne gibi yük ve riskleri göze alır?”. Aklıma gelenleri paylaşayım:
- Kendine ait olmayan bir arazi parçasını arayıp bulur.
- İnşaatın herhangi bir aşamasında çıkıp geliverecek sahip ile:
- Eğer gerçek bir kişi ise onu ikna etmeyi, olmazsa tehdit etmeyi, olmazsa yıldırmayı, o da olmazsa dövüşmeyi ve sonuçta doğabilecek maddi ve manevi yük ve riskleri üstlenmeyi,
- Eger tüzel kişi ya da daha kötüsü devlet ise daha çetrefil ve ümitsiz bir mücadeleye girmeyi,
- Zaman kazanıp yakındaki bir imar affını (çıkması garanti olan tek şey budur) bekler iken başına gelebilecekler ile mücadeleyi göze alır.
- Bu arada verilmesi gereken resmi ve gayrı resmi (rüşvet) rüsumları ödemeyerek ya da yakındaki vergi affından (bu da garantidir) yararlanmayı bekler.
- Böylece bir biçimde sahibi(!) olduğu arazi üzerine aile fertlerinin ortak akıllarını kullanarak bir plan düşünür.
- Planın en küçük parçası olan dört duvar ve çatı için gereken malzemeyi en ucuz tarafından bulup buluşturur.
- Malzemelerin araziye taşınıp kullanılana kadar çalınmamasını tüm aile bireyleri ortaklaşa yapar.
- Hiç bir inşaat becerisi olmadan kendi ağırlığı altında yıkılmadan durabilen duvar ve çatı yapılır.
- Gecekondu da olsa bir vizyon gerekeceği için ilerde kat çıkma ihtimaline karşı demir uçları biraz dışarıda bırakılır.
- Bu yapı inşa halindeyken ortaya çıkabilecek denetçilerin savılması sağlanır.
- İlk fırsatta vergi vs ödenerek su, elektrik gibi çıpalar bağlatılır (bunlar yıkıma karşı sağlam önlemlerdir),
- Bu aşamadan sonra ciddi tehlike yaratıcı bina sahibi, sit alanına inşaat yapımı gibi tehditler ortaya çıkarsa, son kertede çatıya bir bidon benzin ve eş ve çocuklarla çıkılıp kendini yakma kozu da gerçekleştirilir.
On adımda özetlenen -aslında daha uzun- süreç net bir ilkeye işaret ediyor: Zengin ve/ya liyakatle yöntilen bir hazineye sahip olmayan her toplum, ancak tüm yurttaşlarının her tür imkan ve kabiliyetini harekete geçirip kullanarak bir değer ifade edebilecek şeyler yapabilir (aynen Cumhuriyetimizin kuruluş yıllarında olduğu gibi).
17 Mayıs 2025